Wat is het effect plaatsing schoenplaatjes op drukverdeling? Als het gaat om krachtoverbrenging tussen fietser en fiets, zijn schoenplaatjes van bijzonder belang: ze zijn de enige verbinding tussen fietsschoen en pedaal en kunnen individueel worden aangepast: naast de longitudinale en transversale as kunnen bijna alle pedaalsystemen worden aangepast in de Z- as die in dit geval de rotatie beschrijft, dwz de hoekpositie van de schoen ten opzichte van de trapas, in eenvoudige termen: of de hiel wijst naar de trapas, blijft in een neutrale positie of wijst van de trapas af.
Omdat de basisprincipes voor een neutrale positie van de schoenplaatjes al in verschillende eerdere publicaties werden uitgelegd, zou ik dit aspect in dit artikel willen overslaan. Aan het einde van dit artikel zijn enkele links te vinden die basisaanpassingen verklaren. Bij Fityourbike wordt uitgebreid aandacht besteed aan de afstelling van de schoenplaatjes. In deze blog wil uitleggen wat de effecten zijn van kleine aanpassingen van de positie van de schoenplaatjes op de drukverdeling in de schoen. De volgende casestudy’s zijn slechts een klein onderdeel van het hele fietsaanpassingsproces. En mogen niet worden uitgevoerd zonder rekening te houden met verdere aspecten van de zitpositie.
CASESTUDY 1: AANPASSING VAN CLEATS IN LONGITUDINALE AS
In dit voorbeeld lijdt de fietser aan brandende voeten en gevoelloze tenen op haar linkervoet na ongeveer 30 minuten op haar fiets te hebben gereden. Door het analyseren van haar oorspronkelijke positie. Kunnen sommige parameters zoals zadelhoogte en reikwijdte worden uitgesloten als waarschijnlijke oorzaken. Ook past het schoenmodel op de afmetingen van de voeten. Drukverdeling van de linkervoet (afbeelding 1: basislijn) toont een drukpiek in het voorste deel van de bal van de voet (vooral in het gebied van de middenvoetskop (MTP 2) met een waarde van 460 mbar onder de voet (weergegeven als zwarte lijn) bevindt zich ook in dit gebied. Er kan worden verondersteld dat de zenuwbanen die daar lopen overbelast raken in elke duwfase van de pedaalslag, zodat een verminderde toevoer van de tenen leidt de hierboven genoemde problemen.
Afbeelding 1: basislijnpositie
Door de schoenplaten 10 mm naar achteren te verplaatsen, werd de gehele drukverdeling verschoven naar het midden van de bal van de voet. Het drukpunt bevindt zich nu 8 mm verder naar achteren en de maximumdrukpiek is nu 320 mbar. Dit betekent een drukverlaging van 30%.
De aangepaste cleat positie (schoenplaatjes) leidt tot positieve effecten op de drukverdeling in de fietsenschoen. De volgende stap zal zijn de zadelhoogte naar de nieuwe cleat positie aanpassen om ervoor te vermijden dat de knie of enkel in overstrekking gaan.
Afbeelding 2: schoenplaatjes 10 mm naar achteren
CASESTUDY 2: AANPASSING VAN DE SCHOENPLAATJES IN TRANSVERSALE AS
In de tweede case studie ligt de focus op de zijdelingse verschuiving van cleats. De fietser klaagt over problemen op de buitenste rand van de schoen, met name op langer of meer intense ritten. In dit geval zullen we ons richten op de analyse van de rechtervoet:
In de oorspronkelijke positie ligt de hoogste druk van 664 mbar bij MTP 5 (kleine teen), weergegeven als gele gebied in de druk-plot (afbeelding 3). Ook het bewegingspatroon (zwarte lijn) ligt vooral aan de buitenkant van de bal van de voet.
Afbeelding 3: Basislijn positie
Door het verschuiven van de schoenplaatjes 5 mm naar binnen, wordt de druk onder de voet verplaatst naar het naar het midden van de bal (afbeelding 4). Het “gele” druk gebied is nu veranderd van groen, waarin een verlaging van de maximale druk op dit gebied. Bij het vergelijken van beide metingen, is een aanzienlijke verplaatsing van de drukverdeling naar het midden van de voet te zien. De maximale druk onder MTP 5 is met 18 % verlaagd. Wel is te zien dat de stabiliteit nog niet optimaal is (zwarte lijn). De stabiliteit kan nog verder geoptimaliseerd worden door gebruik te maken van wedges (wigjes) en speciale fietszolen.
Afbeelding 4: Schoenplaatjes 5mm naar binnen
Conclusie effect plaatsing schoenplaatjes op drukverdeling
Ook kleine aanpassingen van cleat positie kunnen aanzienlijke gevolgen hebben voor drukverdeling in de schoen. De juiste plaatsing van de cleats zijn altijd een standaard onderdeel tijdens mijn fietsafstellingen. Toch moeten de effecten niet worden overschat: als gevolg van de beperkte mogelijkheden door de vaste boorgaten in de schoenen, zijn de gevolgen ook beperkt. Er zit wel verschil in plaatsing van boorgaten tussen verschillende merken schoenen. Bij het ene merk liggen de gaten verder naar achteren dan bij andere. Verder kan ook veel druk verbeterd worden door gebruik te maken van speciale fietszolen en wedges (wigjes). Binnenkort volgt hierover een nieuwe blog.
